Bruksizm: Przyczyny, objawy, leczenie i zapobieganie niekontrolowanemu zgrzytaniu zębami

Czym jest bruksizm?

Bruksizm to patologiczne tarcie zębami. Dotyczy zębów żuchwy o zęby szczęki. To nawykowe, niekontrolowane ruchy szczęką. Obejmuje zaciskanie i zgrzytanie zębami. Może występować w dzień lub w nocy. Bruksizm senny pojawia się podczas snu. Bruksizm po przebudzeniu dotyczy aktywności dziennej. Schorzenie jest coraz bardziej powszechne. Problem bruksizmu rośnie od lat 90. Zjawisko znacząco wzrosło podczas pandemii COVID-19. Powszechność zaciskania szczęki wzrosła wtedy z 17% do 32%. Zgrzytanie zębami w nocy wzrosło z 10% do 36%.

Jak powszechny jest bruksizm?

Bruksizm dotyka dużej części populacji. Około 8–30% ludzi zmaga się z tym problemem. W populacji europejskiej dotyczy 11–21% osób. Nawet 60% ludzi na całym świecie ma bruksizm. Dotyczy to ponad 60% dorosłych Polaków. Problem ten dotyczy także około 30% dzieci. Częściej występuje u osób młodych. Sięga nawet 20% w młodej populacji. Schorzenie najczęściej dotyka osoby w wieku 25–45 lat. Najczęściej cierpią kobiety po 30. roku życia. Rozpowszechnienie bruksizmu zmniejsza się z wiekiem. U osób starszych po 60. roku życia spada do 3%. Około 40% osób z bruksizmem nie czuje żadnych objawów. Wiele osób ignoruje objawy przez długi czas. Do specjalistów trafia tylko 20% chorych. Niecałe 20% osób dotkniętych bruksizmem otrzymuje diagnozę.

Występowanie bruksizmu w różnych grupach

Skąd bierze się bruksizm? Przyczyny zgrzytania zębami

Etiologia bruksizmu jest złożona. Ma wiele przyczyn. Stres jest głównym czynnikiem wywołującym bruksizm. Przewlekły stres i napięcia wpływają na mięśnie żucia. Około 60% dorosłych i 30% dzieci odreagowuje stres przez bruksizm. Pogorszenie stanu zdrowia pacjenta może być przyczyną. Predyspozycje genetyczne odgrywają rolę. Genetyka jest istotna w przypadku rodzinnej historii zaburzenia. Wady zgryzu mogą prowadzić do bruksizmu. Nieprawidłowe wypełnienia zębów też. Niewłaściwe dopasowanie plomb jest ważne. Korony czy protezy mogą być problemem. Dysfunkcje w stawach skroniowo-żuchwowych wpływają na bruksizm. Zmiany w układzie nerwowym są przyczyną. Nerwice mogą wywoływać bruksizm. Błędne działanie ośrodków mózgu jest możliwe. Ośrodki te odpowiadają za pracę żuchwy. Nietolerancje pokarmowe bywają przyczyną. Niedobory minerałów są ważne. Szczególnie niedobór magnezu. Zbyt częste żucie gumy może przyczyniać się do problemu. Nałogi jak palenie papierosów i picie alkoholu też. Samotność i silne napięcie psychiczne są czynnikami ryzyka. Bruksizm często współwystępuje z chorobami i zaburzeniami psychicznymi. Należą do nich depresja i stany lękowe. Zaburzenia snu są powiązane z bruksizmem. Bezdech senny jest jednym z nich. U dzieci bruksizm może być związany z ząbkowaniem. Niewłaściwe ułożenie zębów u dzieci też. Obecność pasożytów bywała wymieniana jako przyczyna.

Jak rozpoznać bruksizm? Objawy niekontrolowanego zaciskania szczęki

Bruksizm objawia się na wiele sposobów. Charakterystyczne objawy to zgrzytanie zębami. Zaciskanie szczęki jest bardzo silne. Może być do 10 razy mocniejsze niż przy jedzeniu. Objawy występują głównie w nocy. Mogą pojawiać się również w dzień. Słyszalne zgrzytanie zębami to jeden z objawów. Często sygnalizuje je partner. Poraniony język i wewnętrzna strona policzków są typowe. Krwawienia dziąseł mogą występować. Ścieranie powierzchni zębów jest powszechne. Pękanie szkliwa to poważny objaw. Nadwrażliwość zębów często się pojawia. Obniżenie dziąseł jest możliwe. Przerost mięśni żwacza jest widoczny. Zwiększa się napięcie mięśni twarzy. Mięśnie obręczy barkowej też są napięte.

Powikłania bruksizmu – inne objawy

Nieleczony bruksizm prowadzi do powikłań. Powikłania wpływają na różne części ciała. Bóle głowy są częste. Mogą to być migreny. Ból w okolicy skroni jest typowy. Ból kąta żuchwy też. Bóle w okolicy barków występują. Problemy z kręgosłupem są możliwe. Bóle uszu mogą się pojawić. Uczucie szumów w uszach jest powszechne. Szum w uszach dotyka 65% pacjentów. Problemy ze wzrokiem bywają związane z bruksizmem. Suchość oczu może wystąpić. Przeskakiwanie żuchwy jest możliwe. Dzieje się to przy szerokim otwieraniu ust. Blokowanie stawu skroniowo-żuchwowego też. Zaburzenia równowagi są zgłaszane. Kruszenie się i wypadanie zębów to skrajne przypadki. Zaniki przyzębia to poważna konsekwencja. Chroniczny ból szczęki i żuchwy męczy pacjentów.

Konsekwencje nieleczonego bruksizmu

Zgrzytanie zębami to poważny problem. Może doprowadzić do wielu powikłań. Niszczenie szkliwa jest nieuniknione. Zaawansowane starcie powierzchni zębów następuje. Zęby stają się krótsze i wrażliwe. Rozchwianie i ruchomość zębów są możliwe. Zapalenie miazgi zęba może wystąpić. Nieleczony bruksizm grozi poważnymi zaburzeniami. Dotyczą one układu stomatognatycznego. Bruksizm może świadczyć o współwystępowaniu innych chorób. Może prowadzić do migren. Powoduje problemy z kręgosłupem. Szumy uszne są częstym skutkiem. Wczesna diagnoza i leczenie są kluczowe. Mogą zapobiec dalszym komplikacjom zdrowotnym.

Diagnoza bruksizmu

Osoby dorosłe powinny zgłaszać się do specjalisty. Konieczne jest przeprowadzenie odpowiednich badań. Diagnoza bruksizmu wymaga konsultacji lekarskiej. Najlepszymi specjalistami są stomatolog i ortodonta. Neurolog także może pomóc. Protetyk jest potrzebny przy odbudowie zębów. Fizjoterapeuta stomatologiczny jest ważny. Może pomóc w rozluźnieniu mięśni. Diagnoza opiera się na objawach zgłaszanych przez pacjenta. Ważna jest obserwacja stanu uzębienia. Lekarz ocenia starcie zębów i stan mięśni. Polisomnografia może potwierdzić bruksizm senny. Test ELISA bywa stosowany w diagnostyce. W przypadku podejrzenia bruksizmu skonsultuj się ze stomatologiem. Możliwe jest skierowanie do innych specjalistów. Należą do nich psycholog, psychoterapeuta, laryngolog, neurolog, fizjoterapeuta, dietetyk. Współpraca wielu specjalistów jest najlepsza. Tylko holistyczne leczenie przynosi skutki.

Jak leczyć bruksizm? Dostępne metody terapii

Leczenie bruksizmu powinno być wieloetapowe. Skupia się na odnalezieniu przyczyny problemu. Terapia musi być kompleksowa. Obejmuje różne metody. Leczenie odbywa się w zespole specjalistów. Współpraca z doświadczonym specjalistą jest ważna. Pozwala na osiągnięcie najlepszych rezultatów. Leczenie często wymaga wsparcia psychologicznego. Zmiana trybu życia jest zalecana. Leczenie w gabinecie stomatologicznym jest podstawą.

Szyny relaksacyjne i nakładki na zęby

Noszenie ochraniacza na zęby jest powszechne. Specjalne szyny i nakładki są skuteczne. Szyna relaksacyjna to jedna z metod. Pomaga chronić zęby przed ścieraniem. Zmniejsza napięcie mięśni. Szyna jest indywidualnie dopasowywana. Wypróbuj miękkie szyny relaksacyjne. Koszt szyny na bruksizm waha się. Zwykle wynosi od kilkuset do tysiąca złotych.

Botoks w leczeniu bruksizmu

Wstrzyknięcie toksyny botulinowej to metoda leczenia. Botoks może być skuteczną terapią. Działa rozluźniająco na mięśnie żwacze. Zmniejsza siłę zaciskania szczęki. Nie leczy przyczyny, ale objawy. Zabieg botoksu na bruksizm kosztuje od kilkuset do kilku tysięcy złotych. Stosuje się od 20 do 50 jednostek botoksu na stronę. Zabieg powtarza się co trzy do sześciu miesięcy. Coraz więcej osób decyduje się na leczenie botoksem.

Fizjoterapia stomatologiczna

Fizjoterapia jest ważnym elementem leczenia. Terapia manualna na stawy i mięśnie jest pomocna. Specjalistyczny masaż twarzy rozluźnia mięśnie. Akupresura może przynieść ulgę. Kinesiotaping bywa stosowany. Warto połączyć leczenie stomatologiczne z fizjoterapeutycznym. Przyniesie to najlepsze efekty.

Wsparcie psychologiczne i techniki relaksacyjne

Leczenie bruksizmu wymaga wsparcia psychologa. Psychoterapia jest zalecaną metodą. Pomaga radzić sobie ze stresem. Techniki relaksacyjne są bardzo ważne. Należą do nich głębokie oddychanie, joga i medytacja. Redukcja stresu jest kluczowa. Leczenie powinno skupiać się na technikach relaksacyjnych.

Ćwiczenia na bruksizm do wykonania w domu

Ćwiczenia rozluźniające mięśnie mogą pomóc. Rozluźnianie napiętych mięśni żuchwy jest ważne. Wykonuj ćwiczenia rozluźniające żuchwę. Szerokie otwieranie i zamykanie jamy ustnej to jedno z ćwiczeń. Przesuwanie szczęki na prawo i lewo jest pomocne. Wysuwanie szczęki do przodu i cofanie. Wykonuj okrężne ruchy szczęką. Ćwiczenia oddechowe są zalecane. Praktykowanie technik relaksacyjnych jest ważne.

Profilaktyka bruksizmu – jak zapobiegać problemowi?

Zapobieganie bruksizmowi jest możliwe. Regularne wizyty kontrolne u dentysty są kluczowe. Monitorowanie stanu uzębienia jest ważne. Dbanie o zdrowy tryb życia pomaga. Unikanie sytuacji stresowych jest zalecane. Dbanie o odpowiednią jakość snu jest istotne. Ustalanie rutyny snu poprawia jego jakość. Unikanie kofeiny i alkoholu przed snem pomaga. Ograniczenie spożycia napojów energetycznych i mocnej herbaty też. Unikanie twardych produktów w daniach jest wskazane. Stosowanie ciepłego okładu na mięśnie szczęki przed spaniem może pomóc. Wykonywanie masaży rozluźniających kark, ramiona i twarz jest korzystne. Właściwa pielęgnacja zębów jest ważna. Skorzystaj z past do zębów dla osób z nadwrażliwością. Te pasty chronią zęby osłabione przez bruksizm.

Najczęściej zadawane pytania o bruksizm (FAQ)