Ortodonta – kim jest i czym się zajmuje?

Kim jest ortodonta?

Ortodonta to lekarz stomatolog. Specjalizuje się w ortodoncji. Ortodoncja to dziedzina stomatologii. Skupia się na diagnostyce wad zgryzu. Zajmuje się profilaktyką i leczeniem tych wad. Ortodonta leczy nieprawidłowości zgryzu. Koryguje też wady szczękowo-twarzowe. Każdy ortodonta jest dentystą. Nie każdy dentysta jest ortodontą. Aby zostać ortodontą, potrzebna jest specjalizacja. Trwa ona zazwyczaj 3–4 lata. Po ukończeniu studiów stomatologicznych odbywa się roczny staż. Następnie zdaje się Lekarsko-Dentystyczny Egzamin Końcowy (LDEK). Specjalizacja z ortodoncji trwa trzy lata. Ukończenie specjalizacji potwierdza wysokie kwalifikacje. Otwiera też drogę do większych możliwości zawodowych.

Czym zajmuje się ortodonta?

Ortodonta zajmuje się korygowaniem wad zgryzu. Leczy nieprawidłowe ustawienie zębów. Bada rozwój zgryzu u dzieci. Zapobiega powstawaniu wad szczękowo-twarzowych. Ortodonta zajmuje się profilaktyką. Prowadzi kompleksowe leczenie. Pomaga harmonizować cały układ stomatognatyczny. Współczesna ortodoncja zajmuje się prostowaniem zębów. Bada narząd żucia dziecka. Zapobiega zaburzeniom narządu żucia. Leczy zaburzenia u dzieci i dorosłych.

Lekarz ortodonta rozwiązuje wiele problemów. Koryguje wady poprzeczne zgryzu. Należą do nich zgryz krzyżowy i zgryz przewieszony. Zajmuje się wadami pionowymi. Lczy zgryz głęboki i zgryz otwarty. Koryguje wady pośrodkowe. Leczy tyłozgryz i przodozgryz. Rozwiązuje problemy zębowe. Leczy stłoczenia i szparowatość zębów. Diastema to przykład szparowatości. Ortodonta zajmuje się też bardziej złożonymi przypadkami. Może przygotować pacjenta do leczenia protetycznego. Czasem konieczna jest współpraca z chirurgiem. Dotyczy to interdyscyplinarnego leczenia wad zgryzu. Wymaga ono współpracy różnych specjalistów.

Wady zgryzu mogą mieć różne konsekwencje. Mogą wpływać na estetykę uśmiechu. Zmieniają widocznie rysy twarzy. Utrudniają prawidłową higienę jamy ustnej. Sprzyjają rozwojowi próchnicy. Mogą powodować bóle głowy. Często pojawiają się bóle karku i pleców. Wady zgryzu mogą prowadzić do dyskomfortu. Dotyczy to stawów skroniowo-żuchwowych. Problemy ze zgryzem wpływają na wymowę. Utrudniają prawidłowe żucie pokarmu. Ortodoncja wpływa na estetykę uśmiechu. Poprawia funkcjonalność układu żucia. Ułatwia codzienną higienę jamy ustnej.

Kiedy zgłosić się do ortodonty?

Do ortodonty warto wybrać się w różnym wieku. Na leczenie ortodontyczne nigdy nie jest za późno. Wczesne rozpoczęcie daje lepsze efekty. Zaleca się konsultację ortodontyczną z dzieckiem. Można ją przeprowadzić w wieku 5-6 lat. Kolejne wizyty są zalecane, gdy pojawiają się zęby stałe. Dzieje się to około 8. roku życia. Dzieci najczęściej trafiają do ortodonty w wieku 8-12 lat. Warto zgłosić się do ortodonty z maluszkiem. Zwykle pierwsza ocena zgryzu odbywa się w wieku 2 lat. Do ortodonty należy zgłosić się, gdy zauważymy wady zgryzu. Nieprawidłowa pozycja języka może być przyczyną wady zgryzu. Szkodliwe nawyki wpływają na rozwój zgryzu. Należą do nich ssanie warg czy kciuka. Obgryzanie przedmiotów też jest szkodliwe. Oddychanie przez usta może prowadzić do wad. Przedwczesna utrata zębów mlecznych jest problemem. Może być przyczyną złego zgryzu. Próchnica mleczaków też wpływa na zgryz. Asymetria w rysach twarzy jest wskazaniem. Zgrzytanie zębami to objaw. Ścieranie się zębów wymaga konsultacji. Odsłanianie się szyjek zębów to problem. Stłoczenia zębów wymagają leczenia. Nadmierne odkładanie się kamienia też jest objawem. Wada wymowy może być związana ze zgryzem. Dorośli coraz częściej decydują się na wizytę. Leczenie wad zgryzu u dorosłych jest możliwe.

• Do ortodonty warto wybrać się z dzieckiem po 3. roku życia.
• Zaleca się wizyty kontrolne, gdy dziecku pojawią się zęby stałe.
• Warto odwiedzić ortodontę już z kilkuletnim dzieckiem.
• Zgłosić się należy ze względu na wady zgryzu, nie wiek.
• Warto rozpocząć leczenie u dzieci już w wieku 6-7 lat.
• Zgłoś się na konsultacje ortodontyczną z maluszkiem w wieku 5-6 lat.
• Konsultacja ortodontyczna jest zalecana w wieku 7-9 lat i 10-12 lat.
• Szybkie podjęcie leczenia zwiększa szansę na skuteczność.

Jak wygląda wizyta u ortodonty?

Wizyta u ortodonty to pierwszy krok. Prowadzi do zdrowego uśmiechu. Nie jest potrzebne skierowanie. Koszt konsultacji ortodontycznej to około 150 zł. Na pierwszej wizycie ortodonta przeprowadza wywiad. Pyta o stan zdrowia i nawyki. Bada jamę ustną pacjenta. Ocenia zgryz i ustawienie zębów. Często wykonuje się badania dodatkowe. Należą do nich zdjęcia RTG zębów. Wykonuje się pantomogram. Cefalometria to kolejne badanie. Czasem potrzebne są zdjęcia RTG PA. Pobierane są wyciski zębów. Służą do wykonania modeli uzębienia. Robi się też zdjęcia fotograficzne twarzy i uśmiechu. Diagnostyka ortodontyczna obejmuje te badania. Na podstawie wyników ortodonta stawia diagnozę. Opracowuje indywidualny plan leczenia. Pacjent jest informowany o możliwościach leczenia. Dowiaduje się o rodzaju aparatu. Poznaje przewidywany czas leczenia. Otrzymuje informacje o kosztach. Przed założeniem aparatu wszystkie zęby muszą być zdrowe. Zaleca się wyleczenie wszystkich ubytków. Czasem konieczne jest usunięcie zębów mądrości.

• Zasięgnięcie opinii ortodonty jest ważne. Dotyczy koniecznych zabiegów przed założeniem aparatu.
• Przed konsultacją zaleca się wyleczenie wszystkich ubytków.

Na czym polega leczenie ortodontyczne?

Leczenie ortodontyczne polega na korekcie zgryzu. Celem jest wypracowanie prawidłowego ustawienia zębów. Aparaty ortodontyczne wykorzystują prawa fizyki. Działają na zasadzie akcji i reakcji.

Każdej akcji odpowiada równa, lecz przeciwnie skierowana reakcja.

To trzecia zasada dynamiki Newtona. Aparat wywiera nacisk na zęby. Powoduje ich stopniowe przesuwanie. Leczenie trwa od kilku miesięcy do kilku lat. Czas leczenia zależy od wady. Zależy też od wybranego aparatu. Leczenie aparatem stałym trwa od 1.5 do 2 lat. Leczenie aparatem ruchomym trwa średnio 2 lata. Leczenie może trwać nawet do 2 lat. Czas leczenia ortodontycznego to od roku do trzech lat. Regularne wizyty kontrolne są kluczowe. Odbywają się co 4–6 tygodni. Koszt wizyt kontrolnych to około 200 zł. Wizyty kontrolne są istotne dla skuteczności terapii. Pacjenci muszą współpracować z ortodontą. Leczenie ortodontyczne u dorosłych może trwać dłużej. Leczenie ortodontyczne to duży koszt. Wielu rodziców nie może sobie na niego pozwolić. Można skorzystać z rat na pokrycie kosztów.

• Regularne wizyty u ortodonty są istotne dla skuteczności terapii.
• Ważne jest, aby pacjenci współpracowali z ortodontą.

Rodzaje aparatów ortodontycznych

Aparaty ortodontyczne są różne. Dzielimy je na ruchome i stałe. Aparaty ruchome można samodzielnie wyciągnąć. Powinny być używane z samodyscypliną. Zwiększa to efekt terapeutyczny. Aparaty ruchome stosuje się głównie u dzieci. Ciało dziecka rośnie. Łatwiej korygować wady. Aparaty ruchome dzielimy na bierne i czynne. Bierne to na przykład płytka ćwiczebna. Może być z wałem skośnym lub prostym. Inne to płytka przedsionkowa Hotza. Płytka przedsionkowa Schönherra to też aparat bierny. Krążek ćwiczebny Rogersa jest bierny. Kapa z równią pochyłą to aparat bierny. Aparaty czynne mechanicznie to płytki Schwarza. Aparaty czynnościowe mechaniczne to aparaty blokowe. Należą do nich aparaty Wanderera, Klammta, Frankla, Baltersa.

Aparaty stałe składają się z pierścieni i zaczepów. Zaczepy zwane są zamkami. Aparaty stałe są na zębach przez cały czas leczenia. Stosuje się je u młodzieży i dorosłych. Istnieje kilka typów aparatów stałych. Aparat metalowy jest tradycyjny. Aparat ceramiczny jest estetyczny. Aparat szafirowy jest bardzo estetyczny. Aparat samoligaturujący to nowoczesne rozwiązanie. Nie wymaga tak dużej siły ucisku. Aparaty lingwalne są niewidoczne. Montuje się je od strony języka. Clear Aligner to alternatywa dla stałych aparatów. To przezroczyste nakładki. Aparat typu Invisalign to też nakładki. Aparaty estetyczne to aparaty ceramiczne lub szafirowe. Rozwiązania niewidoczne to Invisalign i Clear Aligner. Inne technologie to ekspandery podniebienne.

• Aparaty zdejmowane wymagają samodyscypliny dla lepszego efektu.

Rodzaj aparatu	Opis	Przykłady
Ruchome	Można je samodzielnie wyciągnąć.	Płytki ćwiczebne, aparaty blokowe.
Stałe	Składają się z pierścieni i zamków.	Metalowe, ceramiczne, szafirowe, samoligaturujące, lingwalne.
Nakładkowe	Przezroczyste, wymienne nakładki.	Clear Aligner, Invisalign.

Koszt leczenia ortodontycznego

Leczenie ortodontyczne wiąże się z kosztami. Koszt aparatu zależy od jego rodzaju. Cena aparatu zdejmowanego wynosi od 400 zł do 700 zł. Cena aparatu stałego to minimum 2000 zł. Koszt aparatu ortodontycznego może wynieść od 3 do 20 tysięcy złotych. Średni koszt założenia aparatu to 3000 zł. Koszt aparatu ceramicznego lub niewidocznego może wynieść do 16000 zł. Tradycyjny stały aparat metalowy MINI kosztuje około 2600 zł. Stały aparat estetyczny to koszt około 3400 zł. Aparat stały samoligaturujący estetyczny kosztuje około 3800 zł. Aparat ruchomy (1 płytka) kosztuje około 900 zł. Koszt pierwszej wizyty to 100-200 zł. Koszt wizyt kontrolnych to około 200 zł. Koszt wycisku to około 130 zł. Leczenie u dzieci do 12. roku życia może być refundowane przez NFZ. Dotyczy to aparatów ruchomych. Leczenie ortodontyczne to duży wydatek. Można rozważyć rozłożenie płatności na raty.

Porównanie orientacyjnych kosztów założenia wybranych aparatów ortodontycznych.

Higiena jamy ustnej z aparatem

Dbanie o higienę jest bardzo ważne. Dotyczy to pacjentów z aparatem. Aparat ortodontyczny utrudnia czyszczenie zębów. Sprzyja odkładaniu się płytki nazębnej. Może to prowadzić do próchnicy. Konieczne jest dokładne szczotkowanie. Używaj specjalnych szczoteczek. Szczoteczki międzyzębowe są pomocne. Wyciorki i nici dentystyczne czyszczą przestrzenie. Irygator usuwa resztki jedzenia. Zęby i aparat wymagają czyszczenia po każdym posiłku. Stosuj pasty z fluorem. Płyny do płukania jamy ustnej uzupełniają higienę. Należy stosować tzw. białą dietę. Pomaga uniknąć odbarwień. Dotyczy to ligatur w aparacie stałym. Unikaj twardych i klejących pokarmów. Mogą uszkodzić aparat. Regularne wizyty u higienistki są zalecane. Profesjonalne czyszczenie usuwa kamień. Skaling i piaskowanie są pomocne. Dbając o aparat, dbasz o zdrowie zębów.

Leczenie retencyjne

Leczenie ortodontyczne nie kończy się ze zdjęciem aparatu. Konieczne jest stosowanie aparatów retencyjnych. Retainer, czyli aparat po leczeniu, utrzymuje zęby. Zapobiega ich przemieszczaniu. Zęby mają tendencję do powrotu. Chcą wrócić na swoje dawne pozycje. Aparat retencyjny stabilizuje efekt leczenia. Może być stały lub ruchomy. Stały retainer to cienki drucik. Przykleja się go do wewnętrznej strony zębów. Ruchomy retainer to zazwyczaj nakładka. Czas używania retainera jest różny. Zwykle trwa 2-3 lata. Czasem retencja jest dożywotnia. Noszenie retainera przez wiele lat jest zalecane. Zapewnia trwałość efektów leczenia.

• Po zakończonym leczeniu aparatem stałym konieczne jest stosowanie aparatów retencyjnych.
• Noszenie retainera przez wiele lat po leczeniu ortodontycznym jest zalecane.

Podsumowanie

Ortodonta to ważny specjalista. Zajmuje się zdrowiem i estetyką uśmiechu. Leczenie ortodontyczne koryguje wady zgryzu. Poprawia funkcje żucia i mowy. Eliminuje bóle głowy związane ze zgryzem. Dostępne są różne rodzaje aparatów. Wybór zależy od wady i wieku pacjenta. Leczenie wymaga cierpliwości. Regularne wizyty są kluczowe. Dbanie o higienę z aparatem jest niezbędne. Leczenie retencyjne utrwala efekty. Zgłoś się na konsultację. Zadbaj o swój uśmiech.