Zapalenie przyzębia – przyczyny, objawy, leczenie i zapobieganie

Czym jest zapalenie przyzębia?

Zapalenie przyzębia to poważna choroba infekcyjna. Dotyka tkanek otaczających ząb. Choroba znana jest również jako paradontoza. Przyzębie składa się z kilku elementów. Należą do nich dziąsła i ozębna. Ważne są też okostna i cement korzeniowy. Struktury te wspierają zęby. Chore przyzębie może prowadzić do utraty zdrowych zębów. Nieleczona choroba przyzębia prowadzi do destrukcji tkanek. Ostatecznie może dojść do trwałej utraty zębów.

Przyczyny zapalenia przyzębia

Główną przyczyną zapalenia przyzębia są bakterie. Gromadzą się one w płytce nazębnej. Bakterie uwalniają toksyny. Wywołują stan zapalny. Niewłaściwa higiena jamy ustnej sprzyja rozwojowi bakterii. Płytka nazębna twardnieje. Tworzy się kamień nazębny. Choroba jest przewlekłą infekcją. Bakterie w płytce i kamieniu ją wywołują. Etiologia zapalenia przyzębia jest ściśle związana z bakteriami. W jamie ustnej bytują miliony bakterii i grzybów. Niektóre patogeny są szczególnie szkodliwe. Należą do nich Porphyromonas gingivalis. Aggregatibacter actinomycetemcomitans jest też bardzo groźny. Tannerella forsythensis ma duży wpływ. Prevotella intermedia i Fusobacterium nucleatum również przyczyniają się do choroby.

Istnieją też inne czynniki ryzyka. Predyspozycje genetyczne zwiększają ryzyko. Palenie tytoniu jest istotnym czynnikiem. Niekontrolowana cukrzyca wpływa negatywnie. Długotrwały stres osłabia organizm. Niedobory żywieniowe mają znaczenie. Wady zgryzu mogą sprzyjać chorobie. Choroby ogólnoustrojowe są powiązane. Czynniki ogólnoustrojowe wpływają na dziąsła. Należą do nich choroby krwi. Zmiany hormonalne też mają znaczenie. Zaburzenia hormonalne są związane z ciążą. Przyjmowanie niektórych leków zwiększa ryzyko. Niewłaściwie wykonane uzupełnienia protetyczne też są przyczyną. Nadmierne spożywanie alkoholu szkodzi. Czynniki ryzyka obejmują niewłaściwą higienę. Genetyka ma swój udział. Choroby ogólnoustrojowe są ważne. Stres jest czynnikiem ryzyka.

Objawy zapalenia przyzębia

Wczesne objawy zapalenia przyzębia są łatwe do zauważenia. Krwawienie dziąseł jest sygnałem ostrzegawczym. Dziąsła krwawią podczas szczotkowania. Nieprzyjemny zapach z ust może się pojawić. Zaczerwienienie dziąseł jest częste. Dziąsła stają się obrzęknięte. Ból dziąseł przy dotyku występuje. Objawy wizualne obejmują zmiany w wyglądzie. Dziąsła mogą się cofać. Nadwrażliwość dziąseł jest odczuwalna. Specyficzny posmak w ustach może się pojawić. Objawy zapachowe to nieświeży oddech. Nieprzyjemny posmak w ustach jest typowy. Objawy czuciowe to ból i dyskomfort. Zwiększenie ruchomości zębów wskazuje na zaawansowanie. Wrażenie, że korony zębów stały się dłuższe, jest objawem recesji. Ropna wydzielina może być widoczna. Nadwrażliwość na ciepło i zimno występuje. Objawy funkcyjne to problemy z żuciem. Ostatecznie dochodzi do utraty zębów. Objawy zapalenia dziąseł to zaczerwienienie i opuchnięcie. Krwawienie podczas szczotkowania jest typowe. Wczesne rozpoznanie objawów wpływa na leczenie. Nie ignoruj znaków ostrzegawczych.

Statystyki dotyczące zapalenia przyzębia

Zapalenie przyzębia to powszechna dolegliwość. Periodontitis dotyczy aż 50% populacji dorosłych. W Polsce objawy wskazujące na stan zapalny dziąseł występują u niemal 90% osób. Dotyczy to osób powyżej 35. roku życia. Niemal połowa osób po 40. roku życia cierpi na przewlekłe zapalenie przyzębia. Osoby powyżej 35 roku życia są bardziej narażone. Palacze papierosów są w grupie ryzyka. Częstość występowania zapalenia przyzębia waha się. Dotyczy 1 do 25,7% osób. Występuje częściej u mężczyzn. U młodych kobiet jest 1,5–7 razy częściej niż u mężczyzn.

Prewalencja zapalenia przyzębia w różnych grupach wiekowych w Polsce (w procentach).

Diagnostyka zapalenia przyzębia

Rozpoznanie zapalenia przyzębia stawia lekarz stomatolog. Diagnoza opiera się na badaniu klinicznym. Lekarz ocenia stan dziąseł. Sprawdza głębokość kieszonek dziąsłowych. Badanie może obejmować zdjęcie rentgenowskie. OPG to ortopantomograficzne zdjęcie jamy ustnej. Pomaga ocenić stan kości. Lekarz może zlecić dodatkowe badania. Pomagają one określić rozległość choroby.

Leczenie zapalenia przyzębia

Leczenie zapalenia przyzębia jest procesem złożonym. Zależy od stopnia zaawansowania choroby. Terapia zazwyczaj przebiega w kilku etapach. Pierwszym etapem jest faza higienizacyjna. Obejmuje profesjonalne czyszczenie zębów. Wykonuje się scaling. Jest to usunięcie kamienia nazębnego. Może być naddziąsłowy. Może być też poddziąsłowy. Wykonuje się piaskowanie. Polega na usunięciu osadów. Polerowanie zębów wygładza powierzchnie. Fluoryzacja wzmacnia szkliwo. Faza higienizacyjna usuwa główną przyczynę choroby.

Drugi etap to faza korekcyjna. Obejmuje leczenie periodontologiczne. Usuwa się pozostałe złogi nazębne. Może być konieczny root planing. Wygładza on powierzchnię korzeni. W niektórych przypadkach potrzebne są zabiegi mikrochirurgiczne. Mają one na celu odbudowę utraconych tkanek. Stosuje się nowoczesne metody leczenia. Innowacyjne metody leczenia są wprowadzane. Antybiotykoterapia może być włączona. Stosuje się antybiotyki w leczeniu zapalenia przyzębia. Klindamycyna i amoksycylina z klawulanianem są przykładami. Antybiotyki zwalczają infekcję bakteryjną.

Trzeci etap to faza podtrzymująca. Polega na systematycznych kontrolach. Pacjent musi przestrzegać zasad higieny. Regularne wizyty są kluczowe. Wizyty u stomatologa i higienistki są zalecane. Powinny odbywać się przynajmniej dwa razy w roku. Pomagają one utrzymać efekty leczenia. Zapobiegają nawrotom choroby. W przypadku łagodnej postaci zaleca się systematyczne usuwanie kamienia. Przestrzeganie higieny jamy ustnej jest niezbędne.

Etap leczenia	Działania
Faza higienizacyjna	Scaling (naddziąsłowy, poddziąsłowy), piaskowanie, polerowanie, fluoryzacja.
Faza korekcyjna	Leczenie periodontologiczne, root planing, zabiegi mikrochirurgiczne, antybiotykoterapia.
Faza podtrzymująca	Regularne kontrole, utrzymanie higieny, profesjonalne czyszczenie.

Co stosować na stan zapalny dziąseł?

Leczenie zapalenia dziąseł i przyzębia wymaga profesjonalnej pomocy. Istnieją jednak środki wspomagające. Pasty z dodatkiem chlorheksydyny są polecane. Stosuje się je przy skłonności do zapaleń. Płyny do płukania jamy ustnej mogą pomóc. Niektóre zawierają chlorheksydynę. Mogą mieć też inne składniki. Produkty takie jak Sachol żel stomatologiczny działają przeciwzapalnie. Mają też działanie przeciwbólowe. Odkażają jamę ustną. Zawierają choliny salicylan i cetalkoniowy chlorek. Sachol stosuje się na bolesne miejsce. Należy go wcierać przez 2 minuty. Wyrób medyczny Sachol Fast Effect stosuje się na afty. Sachol Kids jest dla dzieci. Domowe sposoby mogą przynieść ulgę. Płukanie jamy ustnej letnią wodą z solą jest proste. Soda oczyszczona z wodą utlenioną tworzy pastę. Ocet z cydru jabłkowego rozcieńczony wodą. Sok z cytryny z wodą. Napar z tymianku lub lipy do płukania. Olejek goździkowy łagodzi ból. Masaż dziąseł szczoteczką jest pomocny. Jeśli stan zapalny nie ustępuje, konieczna jest wizyta u stomatologa.

Jak zapobiegać zapaleniu przyzębia?

Zapobieganie zapaleniu przyzębia opiera się na kilku filarach. Kluczowa jest regularna higiena jamy ustnej. Powinna być prawidłowa i dokładna. Szczotkowanie zębów jest podstawą. Zaleca się szczotkowanie po każdym posiłku. Stosowanie szczoteczek o średniej twardości włosia jest wskazane. Szczoteczki soniczne lub elektryczne mogą być skuteczniejsze. Oczyszczanie przestrzeni międzyzębowych jest ważne. Nitka dentystyczna jest niezbędna. Irygator dentystyczny to pomocne narzędzie. Usuwa resztki jedzenia i płytkę. Płyny do płukania jamy ustnej uzupełniają higienę. Kontrola prawidłowego szczotkowania pomaga. Można poprosić higienistkę o instruktaż.

Ważna jest też profilaktyka profesjonalna. Regularne wizyty u stomatologa są konieczne. Zaleca się wizyty co najmniej dwa razy do roku. Dentysta oceni stan jamy ustnej. Profesjonalne czyszczenie zębów jest kluczowe. Obejmuje usunięcie kamienia nazębnego i osadów. Polerowanie zębów wygładza powierzchnie. Fluoryzacja wzmacnia zęby. Prowadzenie zdrowego stylu życia pomaga. Unikanie używek jest zalecane. Palenie papierosów zwiększa ryzyko. Zdrowa dieta ma znaczenie. Ograniczenie spożycia cukru jest ważne. Eliminacja słodyczy jest korzystna.

"HIGIENA, HIGIENA I JESZCZE RAZ HIGIENA!"

• Regularna, prawidłowa i dokładna higiena jamy ustnej jest kluczowa.
• Czyszczenie przestrzeni międzyzębowych za pomocą nitki dentystycznej i/lub irygatora jest niezbędne.
• Regularne wizyty u stomatologa w celu profesjonalnego czyszczenia zębów zapobiegają chorobie.
• Stosowanie szczoteczek o średniej twardości włosia jest zalecane.
• Pasty z dodatkiem chlorheksydyny są dobre dla osób ze skłonnościami.
• Prowadzenie zdrowego stylu życia i unikanie używek wspiera zdrowie dziąseł.

Powiązania zapalenia przyzębia z innymi chorobami

Zapalenie przyzębia nie jest tylko problemem jamy ustnej. Ma udokumentowane związki ze zdrowiem ogólnym. Choroby przyzębia negatywnie wpływają na płodność kobiet. Cukrzyca często wiąże się z chorobami przyzębia. Niekontrolowana cukrzyca jest czynnikiem ryzyka. Palenie tytoniu utrudnia diagnozowanie chorób przyzębia. Zapalenie przyzębia może być powiązane z chorobami autoimmunologicznymi. Może mieć związek z nadciśnieniem tętniczym. Powiązanie z miażdżycą jest badane. Istnieją też badania nad związkiem z nowotworami. Stan dziąseł może świadczyć o stanie zdrowia całego organizmu.